De Nederlandse tabaksindustrie wist begin jaren vijftig al van het risico van roken. Dit blijkt uit een brief over “de tabakstegenstelling in Nederland” die het Amsterdamse kantoor van pr-bureau Hill and Knowlton op 28 april 1954 stuurde aan de Amerikaanse tabaksindustrie.
Daarin beschrijft een medewerker van Hill and Knowlton hoe de reacties in Nederland waren op de uitkomsten van onderzoek in Scandinavië. Daar werd in 1953 een relatie aangetoond tussen longkanker en roken. In Scandinavië werd daarop aangedrongen het publiek voor roken te waarschuwen. De Amerikaanse tabaksindustrie wilde van Hill and Knowlton weten of dat advies in Nederland zou worden opgevolgd.
In de brief wordt gemeld dat het Nederlandse ministerie van Sociale Zaken en volksgezondheid destijds verklaarde dat vooralsnog het onderzoek een zaak voor wetenschappers was. “De volksgezondheid is niet in het geding”, was het standpunt van het ministerie destijds, aldus de brief. Het document zit in de archieven van tabaksgigant Philip Morris en van de minder bekende producent Lorillard.
Gisteren werd bekend dat voor het eerst een roker, de 55-jarige Wim ter Schegget die lijdt aan een ernstige vorm van longemfyseem, de Nederlandse tabaksindustrie voor de rechter gaat dagen. De man begon op zijn 14de met roken. De oorzaak van longemfyseem op jonge leeftijd is vrijwel altijd toe te schrijven aan roken, aldus de Amsterdamse longarts P. van Spiegel.
Het risico van roken voor de heer Ter Schegget
Enkele jaren geleden werd Ter Schegget ziek. Zijn toestand verergerde snel. Afgelopen zomer besloot hij een procedure te beginnen. Hij las in de krant dat de industrie stoffen aan tabak toevoegt die verslaving bevorderen. Ter Schegget: ,,Ik voelde me besodemieterd toen ik dat las. Ik werd woest. Artsen hadden me wel duizend keer gewaarschuwd voor de risico’s van roken, maar dat sla je in de wind.”
Ter Schegget besloot gisteravond zijn laatste shagje te roken. “Maandag word ik geopereerd en ik moet door die operatie komen.” De advocaat van de roker, M. de Witte, heeft vrijwel alle Nederlandse producenten aansprakelijk gesteld voor de gezondheidsschade bij zijn cliënt. De ernstig zieke Ter Schegget heeft in de afgelopen dertig jaar minstens vier merken gerookt, waaronder zware Van Nelle-shag en Mantano. De Witte windt zich met name op over de geheimzinnigheid van de industrie over de grote hoeveelheid toevoegingen van de industrie aan sigaretten.
Onlangs verklaarde de Britse anti-rokersorganisatie ASH dat de industrie onder meer de verslavende werking van sigaretten door additieven zou vergroten. De Witte: “De eerste fabrikant die publiceert wat de samenstelling is van sigaretten, zou voor mij de Camel-Trophy moeten krijgen.”
In de brief van Hill and Knowlton uit 1954 wordt ook beschreven hoe de Nederlandse tabaksindustrie het Scandinavische onderzoek aankeek. “De Nederlandse industrie is bekend met het probleem. Vooralsnog neemt de Vereniging van Fabrikanten van Tabaksproducten het standpunt in, dat er geen reden is voor ongerustheid over het probleem van de relatie tussen roken en longkanker en over de publiciteit rondom dit onderwerp.”
Update Maart 2023
De laatste ontwikkelingen op het gebied van de tabaksindustrie en hun verantwoordelijkheden richten zich op de toenemende druk vanuit de maatschappij om meer openheid te geven over de samenstelling van sigaretten en de rol van toevoegingen. Er is steeds meer bewijs dat de tabaksindustrie opzettelijk verslavende stoffen aan sigaretten toevoegt om consumenten te laten blijven roken en om nieuwe rokers aan te trekken.
Daarnaast zijn er steeds meer rechtszaken tegen de tabaksindustrie waarin rokers de industrie aanklagen voor gezondheidsschade door het roken van sigaretten. In Nederland heeft de zaak van Wim ter Schegget veel aandacht gekregen en er zijn vergelijkbare zaken in andere landen, waaronder de Verenigde Staten.
Ook worden er steeds strengere wetten en regels ingevoerd om het roken te ontmoedigen en om de gezondheidsschade te beperken. Zo zijn er in veel landen verboden op het roken op openbare plaatsen en worden er hogere belastingen geheven op tabaksproducten.
De tabaksindustrie zelf heeft beloofd om meer te investeren in onderzoek naar alternatieven voor traditionele sigaretten, zoals e-sigaretten en verhitte tabaksproducten. Echter, er zijn zorgen over de veiligheid en gezondheidsrisico’s van deze alternatieven en het is nog onduidelijk wat de langetermijngevolgen hiervan zijn.
Kortom, de ontwikkelingen op het gebied van de tabaksindustrie en hun verantwoordelijkheden richten zich op meer openheid over de samenstelling van sigaretten, toenemende rechtszaken en strengere wetgeving, en onderzoek naar alternatieven voor traditionele sigaretten.
