Dr. Stuart Hameroff, anesthesioloog en emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Arizona, heeft een theorie ontwikkeld die tracht “bijna-doodervaringen” (BDE’s) te verklaren en te onderzoeken of het bewustzijn na de dood kan voortbestaan. Hij is van mening dat BDE’s optreden wanneer de ziel het zenuwstelsel verlaat.
Samen met de Britse natuurkundige Sir Roger Penrose ontwikkelde Hameroff een theorie die uitgaat van het idee dat bewustzijn een soort kwantumcomputerprogramma in de hersenen is.
Centraal in deze theorie staat het concept dat de essentie van onze ziel zich bevindt in structuren die microtubuli worden genoemd en die zich binnenin hersencellen bevinden. Hun theorie, bekend als “georkestreerde objectieve reductie” (Orch-OR), postuleert dat onze bewuste ervaring het resultaat is van kwantumzwaartekracht-effecten die in deze microtubuli plaatsvinden
. Hieruit volgt dat onze ziel meer is dan alleen de interactie tussen neuronen; in plaats daarvan zou de ziel opgebouwd zijn uit de fundamentele bouwstenen van het universum zelf en mogelijk al sinds het begin der tijden bestaan.
Hameroff erkent parallellen tussen deze theorie en bepaalde boeddhistische en hindoeïstische opvattingen waarin bewustzijn wordt gezien als een integraal, onlosmakelijk onderdeel van het universum.
Volgens Hameroff verliezen de microtubuli tijdens een BDE hun kwantumtoestand, maar de informatie die ze bevatten wordt niet vernietigd. In plaats daarvan verlaat deze informatie het lichaam en keert terug naar de kosmos.
Als de patiënt vervolgens wordt gereanimeerd, kan deze kwantuminformatie zich weer in de microtubuli nestelen, wat de herinnering aan de BDE zou verklaren.
Als de patiënt echter niet wordt gereanimeerd en overlijdt, is het mogelijk dat deze kwantuminformatie voor onbepaalde tijd buiten het lichaam kan blijven bestaan als een afzonderlijke entiteit, in wezen als een “ziel”.
Om deze ideeën verder te onderzoeken, heeft Hameroff recentelijk de hersenactiviteit van klinisch overleden patiënten bestudeerd. In een specifiek onderzoek werden sensoren op de hersenen geplaatst van zeven patiënten die op sterven lagen.
De bloeddruk en hartslag werden nauwlettend gevolgd totdat ze tot nul daalden en de patiënten officieel dood werden verklaard. Een opvallende bevinding was de registratie van een vreemde energie-uitbarsting op een elektro-encefalogram (EEG) kort na de dood.
Dit verschijnsel staat bekend als gamma synchronie en is een patroon van hersengolven dat doorgaans wordt geassocieerd met bewuste gedachten, bewustzijn en perceptie. Hameroff interpreteert deze postmortale activiteit als een mogelijke aanwijzing dat de “ziel” het lichaam op dat moment verlaat.
Hameroff merkt op dat deze EEG-piek meestal tussen de 30 en 90 seconden duurt en verdwijnt nadat de patiënt klinisch dood is verklaard. Hij benadrukt het concept dat bewustzijn plaatsvindt op een kwantumniveau in de microtubuli, in plaats van uitsluitend door de traditionele elektrische signalering tussen neuronen.
Dit kan verklaren waarom sommige vormen van bewustzijn behouden kunnen blijven tijdens toestanden zoals anesthesie en diepe slaap. Het is belangrijk op te merken dat hoewel het mogelijk is dat de EEG-piek slechts een neveneffect is van zuurstofgebrek in de hersenen, Hameroff ook speculeert dat dit daadwerkelijk de manifestatie van het bewustzijn kan zijn dat het lichaam verlaat, en dat bewustzijn in werkelijkheid wellicht een proces is dat relatief weinig energie vereist.
Hij merkt op dat dit verschijnsel niet bij alle patiënten wordt waargenomen, maar dat het reproduceerbaar is bij ongeveer 50% van de gevallen. Bovendien pionierde Dr. Lakhmir Chawla blijkbaar met dit soort onderzoek met EEG, waarbij hij het gebruikte om ervoor te zorgen dat er geen hersenactiviteit is bij hersendode patiënten die organen doneren.
Hoewel wetenschappelijk onderzoek naar het leven na de dood nog in een vroeg stadium verkeert, suggereren studies als deze dat onze opvattingen over wat er in onze laatste momenten gebeurt mogelijk moeten worden herzien en verfijnd. Ze stellen ons in staat om dieper na te denken over de aard van bewustzijn en onze eigen sterfelijkheid.
Ook lezen:
Veelgestelde vragen
Wat is de Orch-OR theorie van Hameroff en Penrose?
De Orch-OR theorie stelt dat bewustzijn voortkomt uit kwantum zwaartekracht effecten in microtubuli binnen hersencellen. Deze theorie suggereert dat de ziel, als een fundamenteel onderdeel van het universum, zich in deze structuren bevindt. Onze bewuste ervaring is dus meer dan alleen neuronale interactie; het is een kwantumproces.
Wat gebeurt er volgens Hameroff tijdens een bijna-doodervaring (BDE)?
Tijdens een BDE verliezen de microtubuli hun kwantumtoestand, waardoor de informatie die ze bevatten vrijkomt. Deze informatie verlaat het lichaam en keert terug naar de kosmos, aldus Hameroff. Als de persoon gereanimeerd wordt, kan deze kwantuminformatie zich weer in de microtubuli nestelen, wat de herinnering aan de BDE verklaart.
Wat toonde het recente onderzoek van Hameroff aan bij klinisch overleden patiënten?
Hameroff ontdekte een vreemde energie-uitbarsting, bekend als gamma synchronie, op een EEG kort na de dood. Dit patroon van hersengolven wordt geassocieerd met bewustzijn en perceptie. Hameroff interpreteert deze postmortale activiteit als een mogelijke indicatie dat de “ziel” het lichaam verlaat.
