Het bewaren van miljoenen soorten planten in zadenbank

(Novum/AP) – In een berg op Spitsbergen is dinsdag een zadenbank in gebruik genomen voor het bewaren van zaden van miljoenen soorten planten. De Svalbard (Spitsbergen) Global Seed Vault, een initiatief van Noorwegen, is bedoeld om te voorkomen dat de flora in de wereld uitsterft ten gevolge van klimaatverandering, oorlogen of natuurrampen.

De ijskoude bewaarplaats die 130 meter diep in de bevroren berg is uitgehouwen werd officieel in gebruik gesteld door de Noorse premier Jens Stoltenberg. Hij noemde de zadenbank ‘onze verzekeringspolis’ en een ‘Ark van Noach voor het behoud van biodiversiteit voor toekomstige generaties’. Onder de genodigden bij de plechtigheid waren de voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, en de Keniaanse Nobelprijswinnaar 2004 Wangari Maathai. ‘Dit is een bevroren Hof van Eden’, zei Barroso.

De zadenbank op Spitsbergen dient als back-up voor nationale zadenbank en die op verschillende plaatsen in de wereld zijn aangelegd. De bouw heeft 9,1 miljoen euro gekost en heeft nog geen jaar geduurd. De bank is eigendom van Noorwegen, maar wordt gerund door de Global Crop Diversity Trust, een stichting die is opgericht door de organisatie voor voedsel en landbouw van de Verenigde Naties (FAO) en Biodiversity International, een in Rome gevestigd onderzoeksinstituut.

Gewas diversiteit zal zich spoedig bewijzen als onze krachtigste en onmisbare bron in de strijd tegen klimaatverandering en water- en energietekorten en om te voorzien in de voedselbehoefte van een groeiende bevolking’, zei directeur Cary Fowler.

De opslagplaats op Spitsbergen is bestand tegen aardbevingen en kernexplosies. Airconditioning systemen houden de temperatuur op min 18 graden Celsius, waarin veel zaden volgens deskundigen wel duizend jaar goed kunnen blijven. In de berg kunnen 4,5 miljoen zaadmonsters worden opgeslagen. Stoltenberg, geholpen door Barroso en Maathai, plaatste tijdens de openingsceremonie de eerste monsters – een kist met rijstzaden uit 104 landen.

Meer informatie met foto’s en schema’s op Wikipedia (Engels)
http://en.wikipedia.org/wiki/Svalbard_Global_Seed_Vault

De noodzaak

Wereldwijd worden in meer dan 1.700 genenbanken collecties van voedselgewassen bewaard, maar vele daarvan zijn kwetsbaar, niet alleen blootgesteld aan natuurrampen en oorlog, maar ook aan rampen die te vermijden zijn, zoals gebrek aan financiering of slecht beheer. Zoiets alledaags als een slecht werkende diepvries kan een hele collectie ruïneren. En het verlies van een gewassoort is even onomkeerbaar als het uitsterven van een dinosaurus, dier of welke levensvorm dan ook.

Het doel

Het was de erkenning van de kwetsbaarheid van de genenbanken in de wereld die het idee deed ontstaan om een wereldwijde zaadkluis op te richten die als reserve-opslag moet dienen. De bedoeling van de kluis is duplicaten (backups) van zaadmonsters uit de verzamelingen van gewassen in de wereld op te slaan.

Permafrost en dik gesteente zorgen ervoor dat de zaadmonsters ook zonder stroom bevroren zullen blijven. De Vault is de ultieme verzekeringspolis voor de voedselvoorziening van de wereld, en biedt toekomstige generaties mogelijkheden om de uitdagingen van klimaatverandering en bevolkingsgroei het hoofd te bieden. Het zal miljoenen zaden veilig stellen die elke belangrijke gewas variëteit vertegenwoordigen die vandaag in de wereld beschikbaar is. Het is de laatste back-up.

De plaats

De Vault ligt om verschillende redenen op een ideale plaats voor langdurige opslag van zaden:

4.5M  |  Capaciteit aan variëteiten
1,081,026  |  Monsters in de kluis
-18 ºC  |  Vereiste temperatuur

De opslag

De Zaadkluis heeft de capaciteit om 4,5 miljoen variëteiten van gewassen op te slaan. Elke variëteit bevat gemiddeld 500 zaden, zodat er maximaal 2,5 miljard zaden in de Vault kunnen worden opgeslagen.

Momenteel bevat de Vault meer dan 1.000.000 monsters, afkomstig uit bijna elk land ter wereld. Variërend van unieke variëteiten van belangrijke Afrikaanse en Aziatische voedselsoorten zoals maïs, rijst, tarwe, cowpea en sorghum tot Europese en Zuid-Amerikaanse variëteiten van aubergine, sla, gerst en aardappel. In feite bezit de Vault nu al de meest diverse verzameling zaden van voedselgewassen ter wereld.

Het doel van de Vault is zoveel mogelijk van het unieke genetische materiaal van gewassen in de wereld veilig te stellen in de zadenbank, en tegelijk onnodige duplicatie te voorkomen. Het zal enkele jaren duren om het geheel samen te stellen, want sommige genenbanken moeten eerst voorraden zaad vermenigvuldigen, en andere zaden moeten regenereren voordat ze naar de zadenbank Svalbard verscheept kunnen worden.

De temperatuur

Een temperatuur van -18ºC is nodig voor een optimale opslag van de zaden, die worden bewaard en verzegeld in op maat gemaakte drie-laagse folieverpakkingen. De verpakkingen worden in dozen verzegeld en op planken in de kluis bewaard in de zadenbank. De lage temperatuur en het lage vochtgehalte in de kluis zorgen voor een lage metabolische activiteit, waardoor de zaden lange tijd levensvatbaar blijven.

Een internationaal en black box systeem

De bewaarders die materiaal zullen deponeren zullen dat doen in overeenstemming met de relevante nationale en internationale wetgeving. De Zaadkluis zal alleen zaden in ontvangst nemen die gedeeld worden in het kader van het Multilateraal Systeem of in het kader van artikel 15 van het Internationaal Verdrag, of zaden die afkomstig zijn uit het land van de bewaargever.

Elk land of elke instelling zal eigenaar blijven van en controle hebben over de toegang tot de zaden die ze hebben gedeponeerd. Het Black Box Systeem houdt in dat de bewaargever de enige is die de zaden kan opnemen en de dozen kan openen.