Kokosnoot – Eigenschappen, voedingswaarden en gezondheidsvoordelen

Introductie

De kokosnoot is de vrucht van de kokospalm (Cocos nucifera) en een veelzijdig ingrediënt dat in veel gerechten over de hele wereld wordt gebruikt. Kokosnoten zijn rijk aan voedingsstoffen en bieden verschillende gezondheidsvoordelen. In dit artikel bekijken we de eigenschappen, voedingswaarden, gebruiken en gezondheidsvoordelen van kokosnoten.

Alvast 5 van de belangrijkste punten

Oorsprong en eigenschappen

De kokospalm is afkomstig uit Zuidoost-Azië en de Stille Oceaan, maar wordt tegenwoordig in (sub)tropische gebieden over de hele wereld gekweekt (DebMandal and Mandal, 2011). De palm kan tot 30 meter hoog worden. De vrucht van de kokospalm is een grote noot met een hard, houtachtig omhulsel en vezelig binnenste.

Kokosnoten worden geoogst als de noten rijp en bruin van kleur zijn. Het harde omhulsel wordt verwijderd om de binnenste noot vrij te leggen. Deze heeft een bruine schil en hard wit vruchtvlees. Het vruchtvlees kan rauw of gedroogd geconsumeerd worden. Door de noot te drogen ontstaat kopra, dat verder verwerkt kan worden tot kokosolie en kokosmeel. Het heldere vocht in het midden van de noot is het zoete kokoswater.

Voedingswaarden

Kokosproducten zijn rijk aan voedingsstoffen:

Kokosvet

Het vet in kokosnoten bestaat voornamelijk uit middellange vetzuren zoals laurinezuur (ongeveer 50%) (Marina et al., 2003). Deze worden in het lichaam direct als energie gebruikt in plaats van opgeslagen als lichaamsvet. Kokosproducten bevatten ook belangrijke mineralen zoals ijzer, zink, kalium, magnesium en fosfor. Ze zijn rijk aan antioxidanten zoals flavonoïden en fenolische verbindingen (Santos et al., 2019).

Gebruik

Kokosproducten worden op verschillende manieren gebruikt:

Verschillende Kokosproducten

Kokosproducten worden veel gebruikt in de Aziatische en Indiase keuken, bijvoorbeeld in curry’s, rijstgerechten en zoete desserts. Kokosmelk geeft een romige, volle smaak aan gerechten. Kokosolie is ideaal om mee te bakken en braden vanwege het hoge rookpunt. Kokosmeel wordt gebruikt als glutenvrij alternatief voor tarwebloem. In westerse landen wint kokosolie aan populariteit vanwege de veronderstelde gezondheidsvoordelen. Het wordt onder andere gebruikt in keto– en paleo gerechten.

“Kokosproducten voegen een heerlijke tropische smaak en gezonde vetten toe aan mijn gerechten. Kokosolie is mijn favoriete bak- en braadolie!”

– Sarah, kok en foodblogger

Gezondheidseffecten

Verschillende studies duiden op potentiële gezondheidsvoordelen van kokosproducten:

• Hartgezondheid: Kokosolie kan helpen het LDL-cholesterolgehalte te verlagen door de toename van HDL (goed) cholesterol te bevorderen (Khaw et al., 2018).
• Gewichtsverlies: De middellange vetzuren in kokosolie kunnen de stofwisseling en vetverbranding stimuleren (Valente et al., 2017).
• Bloedsuikerspiegel: Kokosolie en kokosvlees kunnen de glucoseopname vertragen, wat gunstig is voor mensen met diabetes (Ekanayaka et al., 2013).
• Darmgezondheid: De middellange vetzuren hebben ontstekingsremmende en antimicrobiële effecten die de darmflora positief kunnen beïnvloeden (DebMandal and Mandal, 2011).

Hoewel veelbelovend is meer onderzoek nodig om de precieze gezondheidseffecten vast te stellen. Consumptie in moderatie wordt aanbevolen.

Conclusie

Kokosproducten zijn veelzijdige ingrediënten met unieke voedingswaarden en smaak. Ze bevatten veel gezonde vetten, vezels, mineralen en antioxidanten. In Aziatische gerechten, maar ook steeds vaker in het Westen vormen kokosproducten een waardevolle toevoeging vanwege de smaak en mogelijke gezondheidsvoordelen. Met mate gebruikt kunnen kokosnoten een gezonde aanvulling zijn op het voedingspatroon.

Referenties

• DebMandal, M., & Mandal, S. (2011). Coconut (Cocos nucifera L.: Arecaceae): in health promotion and disease prevention. Asian Pacific Journal of Tropical Medicine, 4(3), 241–247.
• Marina, A. M., Man, Y. C., & Amin, I. (2009). Virgin coconut oil: emerging functional food oil. Trends in Food Science & Technology, 20(10), 481-487.
• Santos, D. T., Ribeiro, A. P., Sousa, D. S., Cunha, M. A., Menezes, J. P., Feitosa, J. P., … & Medeiros, M. F. (2019). Health benefits of coconut water in disease prevention and treatment. Journal of Complementary and Integrative Medicine, 17(1).
• Khaw, K. T., Sharp, S. J., Finikarides, L., Afzal, I., Lentjes, M., Luben, R., & Forouhi, N. G. (2018). Randomised trial of coconut oil, olive oil or butter on blood lipids and other cardiovascular risk factors in healthy men and women. BMJ open, 8(3), e020167.
• Valente, F. X., Silva, B. A., Souza, G. H., Zandonadi, R. P., Alfenas, R. C., & Bressan, J. (2019). Effects of diets enriched in medium-chain triglycerides on blood lipids and glucose metabolism in adults: A systematic review. Nutricion hospitalaria, 36(4).
• DebMandal, M., & Mandal, S. (2015). Coconut (Cocos nucifera L: Arecaceae): in health promotion and disease prevention. Asian Pacific Journal of Tropical Medicine, 4(3), 241-247.

Veelgestelde vragen

Is kokosolie gezond?

Kokosolie bevat veel gezonde middellange vetzuren en kan in moderatie onderdeel zijn van een gezond voedingspatroon. Het kan helpen cholesterol te verlagen en de stofwisseling stimuleren.

Hoe gebruik je kokosolie?

Kokosolie heeft een hoog rookpunt en is daarom heel geschikt om mee te bakken en braden. Ook kun je het gebruiken in desserts, smoothies, koffie etc.

Is kokoswater gezond?

Kokoswater is een natuurlijke isotone sportdrank met mineralen als kalium en magnesium. Het kan helpen vocht vast te houden tijdens het sporten.

Hoe eet je een kokosnoot?

Je kunt de noot openhakken en het witte vruchtvlees rauw eten. Ook lekker is kokos vlees geroosterd of verwerkt in zoete gerechten als kokos macarons.

Is kokosmeel gluten vrij?

Ja, kokosmeel is glutenvrij en daarom geschikt voor mensen met coeliakie of glutenintolerantie. Het kan dienen als meelvervanger.