Advies Geven Is Bijna Altijd Tijdverspilling. Deze 6 Stappen Werken Veel Beter!

Ik snap als geen ander dat het soms heel verleidelijk kan zijn om ongevraagd advies te geven aan mensen die in de problemen zitten en schijnbaar steeds in dezelfde valkuilen terechtkomen. In mijn sterke drang om deze mensen te helpen betrapte ik mezelf er regelmatig op dat ik te snel mijn adviezen gaf als oplossing voor de problemen van de persoon waar ik mee sprak. Maar uit eigen ervaring weet ik nu dat dit maar zeer zelden helpt. In dit blog deel ik graag 6 veel betere manieren om mensen effectiever te ondersteunen.

We spreken in dit artikel over raad geven aan mensen die hun verhaal vertellen en over raad geven aan mensen die jou om raad vragen. In beide gevallen is het raadzaam om terughoudend te zijn en niet te snel adviezen en aanbevelingen te geven als (definitieve) oplossing voor hun problemen. Lees verder om de nuances te begrijpen die nodig zijn om andere mensen effectief en doeltreffend te helpen.

Alvast de belangrijkste punten

Waarom ongevraagd advies geven meestal niet werkt

Ik snap het goed. Je ziet iemand worstelen en je wilt helpen. Logisch toch? Ik ken het gevoel. Maar ongevraagd advies geven werkt eigenlijk bijna nooit. Het zet mensen alleen maar op de verdediging. Ze voelen zich niet gehoord of gesteund.

Want als jij begint met tips en raadgevingen, lijkt het alsof jíj het probleem en de oplossing al helemaal snapt. Maar snap jij het écht? Of vul je het vooral zelf in vanuit jouw perspectief? De kans is groot dat jouw blik beperkt is.

1. Stel open vragen om echt te luisteren

Wil je écht helpen? Stel dan vooral veel open vragen. Vragen die niet met ja of nee te beantwoorden zijn. Vragen die de ander de ruimte geven om zich uit te spreken. Zo toon je oprechte interesse en nodig je uit tot introspectie.

Bijvoorbeeld: “Hoe voel je je daarbij?” of “Waar maak jij je het meest zorgen over?”. Luister dan echt naar wat de ander zegt. Vat samen wat je hoort en stel aanvullende vragen. Zo creëer je wederzijds begrip.

Pas als je het gevoel hebt dat je de situatie écht snapt, kun je voorzichtig vragen: “Zou je het helpen als ik met je meedenk?”. Leg uit dat jij het graag vanuit jouw perspectief bekijkt, maar dat jouw inzichten misschien niet voor de ander werken.

2. Bied ruimte voor introspectie

Echt helpen begint bij introspectie. Natuurlijk wil je graag tips en concrete oplossingen horen. Maar daarmee pak je alleen symptomen aan, niet de onderliggende oorzaken.

Om tot de kern van een probleem door te dringen zijn open vragen cruciaal. Vragen die iemand aan het denken zetten over zichzelf en de situatie. Bijvoorbeeld:

• “Waar maak jij je op dit moment het meeste zorgen over?”
• “Wat zou er gebeuren als je dit niet oplost?”
• “Wat precies weerhoudt je ervan om het anders aan te pakken?”

Zulke vragen nodigen uit tot introspectie. Ze helpen angsten en overtuigingen boven tafel te krijgen die misschien een oplossing in de weg staan. Vaak leidt dat tot veel meer inzicht dan welk advies dan ook.

3. Valideer gevoelens voor verbinding

Echt contact maken begint bij het valideren van gevoelens. Als iemand zijn hart uitstort, is jouw eerste reactie misschien: “Ach, het valt allemaal wel mee”. Of je wilt situaties gaan analyseren en beoordelen.

Maar voor de ander voelt dat als afkeuring, niet als steun. Valideer daarom altijd eerst de gevoelens. Bijvoorbeeld: “Ik kan me voorstellen dat je je machteloos voelt”. Of: “Het is logisch dat je je zorgen maakt”.

Pas als iemand zich gehoord en begrepen voelt, staat deze open voor een ander perspectief. Bied dat perspectief dan voorzichtig aan als een suggestie, geen vaststaand feit.

4. Denk samen na in plaats van kant-en-klare tips

Kant-en-klare tips lijken handig. Toch lost het deelname aan het denkproces meer op. Samen kritisch nadenken over een probleem, werkt beter dan direct advies geven. Het verdiept wederzijds begrip en nodigt uit tot introspectie.

Stel open vragen en denk hardop met de ander mee. Geef suggesties, geen oplossingen. Laat zien dat je het vanuit verschillende kanten bekijkt. Zo help je de ander om met een open en creatieve blik naar problemen te kijken. Uiteindelijk is dat veel waardevoller dan welk concreet advies dan ook.

5. Deel voorzichtig je eigen ervaringen

Soms kan het delen van eigen ervaringen helpen. Maar doe dit voorzichtig en met respect voor andere perspectieven. Want wat voor jou werkte, werkt misschien niet voor een ander. En jouw situatie was ongetwijfeld anders.

Vermijd daarom zinnen zoals: “Ik heb dit al eens meegemaakt, je moet nu dit of dat doen”. Vertel liever kwetsbaar over je eigen worsteling. Bijvoorbeeld: “Herken je dit? Ik weet nog dat ik me ooit hopeloos voelde om dezelfde reden. Ik heb toen dit geprobeerd, misschien biedt dat een ander perspectief”.

Zo deel je op een respectvolle manier je eigen inzichten, als suggestie. Niet als hét juiste advies. Want jouw waarheid hoeft niet voor een ander te werken. Sta open voor andere reacties.

6. Samen studeren in plaats van kennis overdragen

Misschien ken jij veel over een bepaald onderwerp of heb je veel ervaring op een specifiek vlak. Dan is de verleiding groot om alle wijsheid met anderen te willen delen. Maar dat kan heel bedreigend zijn.

Mensen houden nu eenmaal niet van instant experts of betweters. Ook al bedoel je het goed. Nodig daarom liever uit tot gezamenlijke studie. Dus niet jouw kennis overdragen, maar sámen leren en ontdekken.

Vraag eens nieuwsgierig wat de ander al weet. Denk samen hardop na. Deel enthousiast bronnen die jou geïnspireerd hebben. Zo creëer je een open leeromgeving, geen eenzijdig adviescollege met jou als docent. Dat werkt een stuk prettiger!

Conclusie: ondersteunen begint bij begrip

Ik snap hoe graag je anderen wilt helpen. Maar ongevraagd advies werkt zelden. Het beste kun je mensen ondersteunen door echt te luisteren. Stel open vragen, toon oprechte interesse en valideer gevoelens. Op die manier creëer je ruimte voor introspectie en wederzijds begrip. Daarmee help je mensen veel meer vooruit.

Referenties en studies

• VeryWellMind over actief luisteren (2021)
• MindTools over goede vragen stellen (2020)
• Positive Psychology over introspectievragen (2021)

Link: YouTube video

Veelgestelde vragen

Wat als iemand mij expliciet om advies vraagt?

Ook als iemand je uitdrukkelijk om advies vraagt, is het goed om eerst door te vragen. Zorg dat je de context en achtergronden begrijpt, voordat je met tips komt. En geef eventuele suggesties altijd voorzichtig en met respect voor andere perspectieven.

Moet ik helemaal geen advies meer geven dan?

Het is prima om voorzichtig je ideeën te delen, mits op uitnodiging en met respect voor andere inzichten. Maar ga het gesprek in als een dialoog, niet als een jury die oordeelt en verplichtingen oplegt. Jouw waarheid is niet dé waarheid voor een ander.

Wat als iemand echt vastloopt en om hulp vraagt?

Uiteraard kun je altijd – met respect – je perspectief delen als iemand daar expliciet om vraagt. Maar vul het probleem niet te snel in. Stel eerst veel open vragen zodat je de situatie genuanceerd begrijpt. Denk daarna mee, maar dring geen oplossingen op.

Hoe kan ik het beste reageren op iemands problemen?

Het belangrijkste: stel open vragen en luister. Toon oprecht interesse, valideer emoties en vat samen wat je hoort. Creëer van daaruit ruimte voor introspectie en wederzijds begrip. Pas daarna kun je – voorzichtig! – je eigen perspectief delen.

Hoe voorkom ik dat mijn advies makkelijk genegeerd wordt?

Richt je niet op het geven van advies, maar op het bieden van ondersteuning. Doe dat door goed te luisteren, mee te denken en ruimte te maken voor zelfinzicht. Op die manier help je mensen vooruit, ook al nemen ze jouw specifieke suggesties niet letterlijk over.