Waarom hebben we allemaal voortdurend zoveel stimulatie nodig? De hele dag door scrollen we eindeloos door Twitter, terwijl we tv kijken. We luisteren naar podcasts terwijl we aan onze computers werken. Er zijn zelfs TikTok filmpjes die zijn opgedeeld in split screen video’s, zodat je een TikTok kunt bekijken terwijl je naar een andere TikTok kijkt. Het is verbazingwekkend. Ik zou willen kunnen zeggen dat ik boven dit alles sta, maar dat is absoluut niet het geval. Ik doe net zo hard mee als ieder ander, waarschijnlijk zelfs meer. Dus wanneer ik ‘we’ zeg, bedoel ik echt ‘wij’.
Hoe zijn we hier beland?
Waarom kunnen we geen moment van stilte ervaren zonder overweldigd te worden door angst? Waarom moeten we altijd naar iets kijken of luisteren? Wat is er gebeurd? Het hele idee van snelle dopamine-kicks is de snelste verklaring, en waarschijnlijk denk je daar nu aan. Voordat ik aan deze video begon, nam ik aan dat het waar was. Maar het blijkt dat, hoewel het nog steeds relevant is, het idee van een snelle dopamine-fix eigenlijk een soort mythe is, en daar zullen we dieper op ingaan.
De waarheid heeft te maken met een misverstand over dopamine, afnemende aandachtsspannes en een enorme mislukte belofte. Als de dingen nu moeilijk zijn, waar gaan we dan naartoe met dit alles? Kunnen er voortdurend nieuwe vormen van stimulatie blijven opduiken om te concurreren voor onze aandacht? Er zijn veel stukjes die we moeten samenbrengen, en dat is precies wat we gaan doen.
Gezond verstand en een beetje kennis over het onderwerp vertelt ons dat we constante stimulatie willen omdat we snelle dopamine boosts zoeken. We zijn allemaal verslaafd aan dit zogenaamde genotstofje, en telkens wanneer we een grappige video vinden of een opwindende afbeelding zien, krijgen we onze shot. Dan gaan we steeds maar weer voor meer en meer en meer, tot in het oneindige.
Deze gedachte koppelt dopamine en zelfverbetering samen in een mooie, aanklikbare verpakking. Beïnvloeders en wie dan ook kunnen je vertellen dat het geheim om geluk te verbeteren ligt in het resetten van je dopamine. Dat is eenvoudig, dat is gemakkelijk, maar het is niet helemaal waar. Het is gecompliceerder dan dat.
Dopamine wordt niet vrijgegeven als een genotstof. Dopamine wordt afgevuurd vóór het genot wordt ervaren; het is een anticipatie-genotstof. De beloning is eigenlijk niet zo relevant voor de afgifte van dopamine. Evolutie heeft dit bedoeld om te helpen bij een “probeer het opnieuw” mentaliteit. Als je aan het jagen bent en je mist je prooi, zorgt dopamine ervoor dat de poging zelf je aanmoedigt om het opnieuw te proberen. Wetenschappelijk gezien produceren “bijna missers” zelfs meer dopamine dan het behalen van het gewenste resultaat.
Stel je voor dat je elke keer vijf euro kreeg als je op een knop drukte. De anticipatie van elke beloning van vijf euro zou dopamine vrijgeven. Maar stel je nu voor dat de knop je opeens honderd euro begint te geven bij elke druk. Je zou een tijdje nog meer dopamine krijgen voordat het uiteindelijk terugzakt naar het dopamine-niveau van vijf euro, ondanks dat je nog steeds honderd euro krijgt bij elke druk.
Op dat moment, als de knop teruggaat naar vijf euro biljetten, zouden je dopaminelevels zelfs verder dalen, onder dat oorspronkelijke niveau van vijf euro. Als dopamine een genotstof was, zou je een bepaalde hoeveelheid dopamine krijgen voor de vijf euro, daarna meer voor de honderd euro, en dan weer terug naar diezelfde hoeveelheid voor de vijf euro.
Maar dat is niet wat er gebeurt bij contentverslaving.
De vijf euro knop verliest het vermogen om dopamine te creëren naarmate het je nieuwe basislijn wordt. Dit laat zien dat dopamine niet verbonden is met de intrinsieke waarde van de beloning, maar met het verschil tussen de beloning en je standaardstatus. Vijf euro is alleen leuk tot je vijf euro hebt.
Denk nu eens aan een wandeling maken. Een wandeling is een beloning in vergelijking met onze standaard van binnen blijven, zoals het vroeger was. Gewoon buiten wandelen in de natuur, alleen en in stilte, was een tijdlang geweldig. Toen kregen we de mogelijkheid om een podcast te luisteren terwijl we wandelden. Dat was nog beter. Dus deden we dat, totdat het saai werd. Maar toen konden we door TikToks scrollen terwijl we naar een podcast luisterden terwijl we wandelden. Dat was geweldig. Maar nu is een wandeling maken misschien wel onze vijf euro knop, verbazingwekkend saai.
Helaas komt hier nooit een einde aan.
Het menselijk brein is niet bedraad om tevredenheid te vinden vanwege deze dopamine-systemen. Naarmate we meer consumeren, verlangen we eigenlijk altijd steeds meer. Het is misschien wel een van onze meest fatale gebreken. Dus uiteindelijk moeten we constant gestimuleerd worden, omdat we onze vijf euro hebben gehad, en daarna onze honderd euro en daarna onze duizend euro. En nu is die vijf euro, of het nu een wandeling maken is, in een park zitten, ontbijt maken of wat dan ook, gewoon niet genoeg.
Dus, hoe lossen we dit op?
Dat is ingewikkeld. Want om het probleem op te lossen, hebben we een volledig beeld van de diagnose nodig, en dopamine op zichzelf is nuttig, maar geeft ons geen volledig beeld. Onze aandachtsspannes worden aantoonbaar korter. Anekdotisch gezien denk ik dat we het allemaal waarschijnlijk eens kunnen zijn met dit feit, maar er zijn talloze studies die dit fenomeen wetenschappelijk ook daadwerkelijk hebben aangetoond.
Link YouTube Video
