Een koolhydraatarm, keto-dieet wordt steeds vaker gezien als een effectieve manier om type 2 diabetes te behandelen. Met dit dieet kan de bloedsuikerspiegel drastisch worden verlaagd, wat kan leiden tot een vermindering of zelfs het stoppen van medicatie. Hoewel het geen wondermiddel is, laten steeds meer onderzoeken zien dat een keto-dieet veelbelovend is voor diabetespatiënten.
Veel mensen met type 2 diabetes hebben te maken met een slechte bloedspikerregulatie, overgewicht en andere gezondheidsproblemen. Een koolhydraatarm dieet kan hier verandering in brengen.
Maar wat houdt een keto-dieet nu precies in, wat zijn de voordelen en waar moet je op letten? In deze uitgebreide blogartikel nemen we je mee in de wereld van het ketogeen dieet voor type 2 diabetes.
Alvast 5 van de belangrijkste punten
- Een koolhydraatarm, keto-dieet verlaagt de bloedsuikerspiegel bij mensen met type 2 diabetes.
- Door dit dieet kan de medicatie behoefte afnemen of zelfs stoppen.
- Gewichtsverlies en afname van buikomvang zijn veelvoorkomende positieve effecten.
- Een keto-dieet is rijk aan vetten en beperkt de inname van koolhydraten.
- Medische begeleiding is belangrijk om complicaties zoals hypoglykemie of uitdroging te voorkomen.
Wat is een keto-dieet?
Een keto-dieet, ofwel een ketogeen dieet, is een voedingspatroon dat heel koolhydraatarm en vetrijk is. Door de beperkte koolhydraten kan het lichaam niet voldoende glucose aanmaken voor energie en schakelt het over op de verbranding van vetten, een proces genaamd ketose.
Bij een typisch keto-dieet bestaat 70-80% van de calorische inname uit vetten, 15-25% uit eiwitten en slechts 5-10% uit koolhydraten. Dit is een drastische verandering vergeleken met de doorsnee westerse voeding die rijk is aan koolhydraten.
Hoe werkt een keto-dieet bij diabetes?
Bij type 2 diabetes is er sprake van insulineresistentie, waardoor de bloedsuikerspiegel blijft stijgen. De beperkte koolhydraten in een keto-dieet zorgen ervoor dat er minder glucose in het bloed komt. Dit vermindert de behoefte aan insuline en kan de bloedsuikerspiegel stabiliseren.
Daarnaast gaat een keto-dieet vaak gepaard met gewichtsverlies, wat de insulinegevoeligheid kan verbeteren. Ook de verminderde vetopslag rond de buik heeft een gunstig effect op de bloedsuikerregulatie en het risico op hart- en vaatziekten.
Resultaten uit onderzoeken
Verschillende studies hebben de effecten van een keto-dieet op type 2 diabetes onderzocht. Een onderzoek uit 2005 liet zien dat het gemiddelde HbA1c-gehalte (een maat voor de bloedsuikerspiegel) bij deelnemers daalde van 7,5% naar 6,3% na 16 weken keto-dieet. Bij 90% van de deelnemers verbeterde de bloedsuikerspiegel.
Een vergelijkend onderzoek uit 2012 toonde aan dat een keto-dieet effectiever was voor gewichtsverlies en het verlagen van HbA1c dan een caloriebeperkt dieet bij mensen met obesitas en diabetes type 2.
Wat mag en wat mag niet op een keto-dieet?
Op een keto-dieet zijn de toegestane voedingsmiddelen over het algemeen vetrijk en koolhydraatarm, zoals:
- Vette vis en zeevruchten
- Vlees zoals biefstuk, kip en eieren
- Kazen, roomboter en olijfolie
- Noten, zaden en avocado’s
- Groene bladgroenten zoals sla en broccoli
Voedingsmiddelen die beperkt of vermeden moeten worden vanwege hun hoge koolhydraatgehalte zijn onder meer:
- Brood, pasta, rijst en andere graanproducten
- Fruit en vruchtensappen
- Melk, yoghurt en kwark
- Bieren, wijnen en frisdranken
- Snoep, gebak en koekjes
Verklarende woordenlijst
- Ketose: Een metabolische toestand waarbij het lichaam ketonlichamen aanmaakt uit vetten voor energie in plaats van glucose.
- Insulineresistentie: Een aandoening waarbij de cellen van het lichaam niet goed op het hormoon insuline reageren, wat leidt tot hoge bloedsuikerspiegels.
- HbA1c: Een bloedtest die het gemiddelde bloedsuikergehalte over de afgelopen 2 tot 3 maanden meet.
- Obesitas: Een aandoening waarbij iemand zwaarlijvig of extreem zwaarlijvig is door een overmatige ophoping van lichaamsvet.
Voordelen van een keto-dieet bij diabetes
Naast de verbetering van de bloedsuikerspiegel en mogelijke medicatievermindering, kan een keto-dieet bij diabetes nog andere voordelen bieden:
- Gewichtsverlies, vooral buikvet
- Verlaging van triglyceriden en stijging van het ‘goede’ HDL-cholesterol
- Afname van ontstekingswaarden in het bloed
- Mogelijk positieve effecten op hart- en vaatziekten
Het gewichtsverlies en de afname van buikomvang kunnen de insulinegevoeligheid verder verbeteren. Hierdoor kan de bloedsuikerspiegel nog beter onder controle komen.
Mogelijke nadelen en risico’s
Een ketogeen dieet brengt ook enkele nadelen en risico’s met zich mee waar je rekening mee moet houden:
- Bijwerkingen in de beginfase zoals hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid en duizeligheid. Dit wordt de ‘keto-griep’ genoemd en gaat meestal na een paar weken over.
- Risico op uitdroging door de verhoogde uitscheiding van water en elektrolyten als gevolg van de ketose.
- Een hoger niveau van ketonlichamen in het bloed kan leiden tot ketoacidose, een mogelijk levensbedreigende aandoening die vooral voorkomt bij type 1 diabetes.
- Verminderde opname van vezels, vitaminen en mineralen door het beperkte aanbod van groenten, fruit en graanproducten in de voeding.
- Verhoogd risico op nierstenen en botontkalking vanwege de hoge belasting van de nieren met afvalstoffen uit de verbranding van vetten.
Het is belangrijk om bij het volgen van een keto-dieet voldoende te drinken, voedingssupplementen te gebruiken waar nodig en onder medische begeleiding te staan. Met name diabetespatiënten die medicatie gebruiken, moeten nauwlettend in de gaten worden gehouden om hypoglykemie (een te lage bloedsuikerspiegel) te voorkomen.
Tips voor succesvol keto-dieet bij diabetes
Om de kans op succes met een ketogeen dieet bij diabetes te vergroten, kunnen de volgende tips helpen:
- Bereid je goed voor door je uitgebreid te informeren over het dieet en de bijbehorende leefstijl.
- Betrek je (huis)arts en eventuele diëtist hier nauw bij om een veilig en effectief plan op te stellen.
- Begin geleidelijk met het verlagen van de koolhydraatinname om de ‘keto-griep’ zoveel mogelijk te beperken.
- Drink voldoende water en gebruik eventueel elektrolyten-supplementen om uitdroging tegen te gaan.
- Meet je bloedsuikerwaarden en ketonniveaus regelmatig om hypoglykemie en ketoacidose te voorkomen.
- Zorg voor voldoende vezels en supplementen om eventuele tekorten tegen te gaan.
“Dankzij het keto-dieet heb ik mijn diabetes eindelijk onder controle gekregen. Ik heb geen medicijnen meer nodig en voel me energieker dan ooit.” – Linda, 53 jaar
Andere voedingspatronen voor diabetes
Hoewel een keto-dieet veelbelovend lijkt voor type 2 diabetes, zijn er ook andere gezonde voedingspatronen die een positief effect kunnen hebben op de bloedsuikerspiegel en gewichtsbeheersing:
- Een mediterraan dieet rijk aan gezonde vetten, groenten, peulvruchten en vis
- Een plantaardig, vezelrijk dieet met een lage glycemische index
- Een dieet met veel eiwitten en gezonde vetten, met gematigde koolhydraatinname
Het is aan te raden om in overleg met je (huis)arts of diëtist te bekijken welk voedingspatroon het beste bij je persoonlijke situatie en voorkeuren past om zo optimale resultaten te behalen.
Conclusie
Een keto-dieet blijkt een krachtig hulpmiddel te zijn voor het verbeteren van de bloedsuikerregulatie en het verminderen van medicatiegebruik bij mensen met type 2 diabetes. Door de sterk beperkte inname van koolhydraten zorgt dit dieet voor een verlaging van de bloedsuikerspiegel.
Daarnaast kan het leiden tot gewichtsverlies, een betere cholesterolhuishouding en mogelijk zelfs een lager risico op hart- en vaatziekten. Onder medische begeleiding en met de juiste voorzorgsmaatregelen is een keto-dieet voor velen met diabetes een veelbelovende optie.
Boeken Aanbeveling
Geraadpleegde bronnen:
- A low-carbohydrate, ketogenic diet to treat type 2 diabetes – Onderzoek uit 2005 naar de effecten van een keto-dieet op diabetes type 2
- Effect of low-calorie versus low-carbohydrate ketogenic diet in type 2 diabetes – Vergelijkend onderzoek uit 2012 naar keto-dieet vs. caloriebeperkt dieet bij diabetes
- The Effects of a Low Calorie Ketogenic Diet on Glycaemic Control Variables in Hyperinsulinemic Overweight/Obese Females – Onderzoek uit 2020 naar effecten van keto-dieet op bloedsuikerregulatie bij vrouwen met overgewicht en insulineresistentie
- Eating Patterns for Type 2 Diabetes – Overzicht van verschillende gezonde voedingspatronen voor diabetes type 2 van de American Diabetes Association
- Richtlijnen voor gezonde eetgewoonten bij een keto-dieet – Praktische adviezen van het Voedingscentrum voor een verantwoord keto-dieet
Veelgestelde vragen
Kan een keto-dieet diabetes type 1 ook helpen behandelen?
Een keto-dieet kan mogelijk ook gunstige effecten hebben bij type 1 diabetes, maar hiervoor is nog meer onderzoek nodig. Diabetespatiënten die insuline gebruiken, lopen een hoger risico op ketoacidose en moeten daarom extra voorzichtig zijn met dit dieet en het nauwlettend laten monitoren.
Hoe lang kan ik een keto-dieet volhouden?
Een keto-dieet is bedoeld als een langdurig voedingspatroon en geen kortdurende crash-diet. Als je de inname van koolhydraten zo laag houdt, kun je het in principe blijven volhouden. Wel is het verstandig om na een periode van strikte ketose meer gezonde koolhydraten als groenten toe te voegen.
Is een keto-dieet geschikt voor iedereen met diabetes?
Nee, een keto-dieet is niet voor iedereen met diabetes geschikt. Het is belangrijk om eerst met je (huis)arts te overleggen of dit voedingspatroon veilig voor jou is. Bij bepaalde aandoeningen zoals nierfalen of leverziekte wordt het keto-dieet afgeraden. Ook zwangere vrouwen en kinderen met diabetes moeten het keto-dieet vermijden.
Kan ik na verloop van tijd weer meer koolhydraten eten?
Ja, dat is mogelijk. Eenmaal op een gezond gewicht aangekomen en met een stabiele bloedsuikerspiegel, kun je geleidelijk de hoeveelheid koolhydraten opvoeren. Blijf wel de nadruk leggen op vezelrijke koolhydraten zoals volkorengranen, peulvruchten en veel groenten. En monitor je bloedsuikerwaarden zorgvuldig om te zien hoe je lichaam reageert.
Hoe bereid ik me het beste voor op een keto-dieet?
Neem de tijd om je goed in te lezen over het keto-dieet en probeer alvast meer vet- en eiwitrijke maaltijden te eten. Schaf handige voedingsmiddelen als noten, kaas en vette vis aan. Verwijder alle onnodige koolhydraatbronnen zoals snoep, frisdrank en wit brood uit je voorraadkast. En praat het plan uitgebreid door met je dokter of diëtist.
