Het (ons) zonnestelsel heeft altijd al vragen opgeroepen over hoe gewoon of ongewoon het eigenlijk is. Zijn er veel andere stersystemen zoals het onze in de Melkweg, of is het zonnestelsel juist heel bijzonder en anders dan de rest?
Vroeger dachten wetenschappers, waaronder de bekende Carl Sagan, dat het zonnestelsel redelijk typisch en normaal was. Maar recente studies, zoals degene die we vandaag bespreken, laten zien dat het zonnestelsel eigenlijk heel ongewoon en mogelijk zelfs uniek is.
Deze studie, genaamd “A framework for the architecture of exoplanetary systems. I. Four classes of planetary system architecture
“, onderzoekt hoe andere stersystemen eruit zien en waar het zonnestelsel in dat plaatje past. Je kunt deze studie vinden in de voetnoot bij Geraadpleegde bronnen of klik hier.
Waarom dachten we vroeger dat het zonnestelsel normaal was?
Simpel gezegd, we hadden gewoon niet genoeg voorbeelden van andere stersystemen om mee te werken. We moesten ons baseren op wat we dachten dat er gebeurde in andere stersystemen, gebaseerd op observaties van verschillende sterren. Maar dankzij nieuwe telescopen en technologieën kunnen we nu veel meer stersystemen bestuderen en zelfs planetensystemen detecteren. Hierdoor hebben wetenschappers ontdekt dat veel van deze systemen heel anders zijn dan het zonnestelsel, en zelfs andere stersystemen vertonen grote verschillen.
Wat zijn dan precies die verschillen?
Het grootste verschil is dat de meeste sterren meestal een partner hebben, of zelfs meer dan één. Ze zijn dus niet alleen, zoals onze zon. Een paar jaar geleden sprak NASA over een stersysteem genaamd 55 Cancri, dat destijds het meest op het zonnestelsel leek qua structuur. Maar zelfs dit systeem verschilde nog steeds aanzienlijk van het onze.
Het had een gasreus-planeet die enigszins op Jupiter leek en ongeveer op dezelfde afstand van de ster stond, maar de binnenste planeten waren heel anders. Dus zelfs het systeem dat het meest op het zonnestelsel leek, was nog steeds heel anders dan het onze.
Dus is het zonnestelsel normaal?
Volgens de genoemde studie is de architectuur van het zonnestelsel eigenlijk heel zeldzaam. De meest voorkomende stersystemen hebben planeten van vergelijkbare grootte die niet te ver van elkaar verwijderd zijn en dicht bij de ster staan. Dit geldt zelfs voor verschillende soorten sterren, hoewel de planeten geen aardachtige planeten zijn, maar gasreuzen.
Maar wat echt verrassend was, is dat stersystemen die lijken op het zonnestelsel, met planeten gerangschikt op een vergelijkbare manier, het minst voorkomen. Slechts ongeveer één procent van alle bekende stersystemen vertoont deze structuur. Dit betekent dat de architectuur van ons zonnestelsel buitengewoon zeldzaam is.
Waarom is dat zo?
Het eenvoudige antwoord is puur geluk. Om het wat ingewikkelder uit te leggen, moeten we kijken naar hoe sterren zich vormen. Het begint allemaal met een grote gaswolk die een bepaalde dichtheid moet bereiken om sterren te vormen. Interacties tussen sterren en het materiaal om hen heen leiden uiteindelijk tot verschillende structuren in stersystemen.
Elke ster heeft zijn eigen initiële omstandigheden en interacties, en dit bepaalt welke planeten en structuren er uiteindelijk ontstaan. Het draait allemaal om puur toeval en waarschijnlijkheid.
Conclusie
Dus de kans dat er een stersysteem ontstaat dat op het zonnestelsel lijkt, inclusief aarde-achtige planeten, is buitengewoon laag. Dit heeft te maken met het vormingsproces van sterren en de zeldzaamheid van stersystemen zoals het onze. Het betekent echter niet dat er leven in het zonnestelsel is, aangezien er nog geen bewijs van leven is gevonden op andere planeten of in andere stersystemen, inclusief ons eigen zonnestelsel.
Deze ontdekking beantwoordt dus niet de vraag of er leven is in het zonnestelsel. We zullen er meer over praten zodra er nieuwe ontdekkingen worden gedaan of meer informatie beschikbaar is, of wanneer wetenschappers een stersysteem vinden dat opmerkelijk veel lijkt op het zonnestelsel, ons thuis.
Geraadpleegde bronnen:
