Onbewust onbekwaam zijn, betekent dat je niet weet dat je iets niet weet. Het is een gevaarlijke situatie, omdat je denkt dat je competent bent terwijl dat niet zo is. In dit artikel leg ik uit waarom onbewust onbekwaam zijn erger is dan onwetendheid, en hoe je dit kunt voorkomen.
Inleiding
We hebben allemaal wel eens de illusie gehad dat we iets goed kunnen, om vervolgens te merken dat we het helemaal niet goed kunnen. Dit fenomeen heet “onbewust onbekwaam zijn” en is een natuurlijk onderdeel van het leerproces. Echter, wanneer we onbewust onbekwaam blijven, loopt het mis. We denken namelijk ten onrechte competent te zijn, met alle gevolgen van dien. In dit artikel leg ik uit waarom onbewust onbekwaam zijn gevaarlijker is dan onwetendheid, en hoe we het kunnen voorkomen.
Alvast 5 van de belangrijkste punten
- Onbewust onbekwaam zijn, betekent dat je een probleem niet herkent.
- Het is de eerste fase van bekwaamheid en komt voor onwetendheid.
- Regelmatige zelfreflectie helpt om het te voorkomen.
- We moeten onze beperkingen accepteren om te kunnen groeien.
- Een cultuur van continu leren is essentieel.
Wat is onbewust onbekwaam zijn?
Onbewust onbekwaam zijn is de eerste fase in het leerproces waarin je je niet bewust bent van je eigen incompetentie. Je weet simpelweg niet dat je iets niet weet of niet goed kunt. Dit komt doordat je referentiekader ontbreekt om je eigen kunnen te evalueren. Onbewust onbekwaam zijn is gevaarlijk omdat je ten onrechte denkt dat je competent bent (Rasmussen, 2022).
Een goed begrip van onbewust onbekwaam zijn kan helpen om je communicatievaardigheden en leerhouding te verbeteren. Als je namelijk weet dat deze fase bestaat, ben je eerder geneigd om kritisch naar jezelf te kijken en hulp te zoeken waar nodig.
Lees ook: De Vier Stadia van Bekwaamheid
De vier fasen van bekwaamheid
Onbewust onbekwaam zijn is de eerste van vier opeenvolgende fasen van bekwaamheid die iemand doorloopt bij het aanleren van nieuwe vaardigheden (Howell, 1982):
- Onbewust onbekwaam: je weet niet dat je iets niet weet of niet goed kunt.
- Bewust onbekwaam: je wordt je bewust van je incompetentie.
- Bewust bekwaam: je weet hoe je een taak moet uitvoeren maar het vergt nog oefening.
- Onbewust bekwaam: je voert een taak moeiteloos en natuurlijk uit.
Door deze vier fasen te begrijpen, kun je beter inschatten waar je je eigenlijk bevindt als het gaat om een bepaalde vaardigheid. Zo voorkom je dat je blijft steken in onbewuste incompetentie.
Hoe voorkom je onbewust onbekwaam zijn op het werk?
Het is essentieel om onbewust onbekwaam zijn te voorkomen, zodat je als professional blijft groeien. Hier zijn enkele strategieën om bewustwording te creëren (Lombardo & Eichinger, 2000):
- Beoordeel regelmatig je eigen prestaties.
- Vraag feedback van collega’s en leidinggevenden.
- Stimuleer een cultuur van continu leren in je team.
- Accepteer dat je grenzen hebt als het gaat om je kennis.
- Blijf nieuwsgierig en stel vragen.
Zo voorkom je dat je denkt dat je iets goed kunt terwijl dat niet zo is. Onbewust onbekwaam zijn wordt op deze manier omgezet in bewustwording van je leerpunten. Vervolgens kun je actie ondernemen om je vaardigheden te verbeteren.
Aanvullende tips voor maximale leerprestaties
Naast het voorkomen van onbewust onbekwaam zijn, zijn er meer manieren om je leervermogen te optimaliseren (Brown, Roediger & McDaniel, 2014):
- Gebruik zoveel mogelijk zintuigen bij het leren.
- Neem aantekeningen, ook bij praktische oefeningen.
- Zorg voor voldoende rust en slaap.
- Train je geheugen, concentratie en analytisch vermogen.
- Blijf georganiseerd met leerplanningen.
Door bewust met leren om te gaan, boek je de beste resultaten. Onbewust onbekwaam zijn hoort daar niet bij.
Conclusie
Onbewust onbekwaam zijn is de eerste fase waarin je je niet bewust bent van je eigen incompetentie. Het is gevaarlijk omdat je denkt competent te zijn terwijl dat niet zo is. Door regelmatig je prestaties te evalueren, feedback te vragen en nieuwsgierig te blijven, kun je voorkomen dat je blijft steken in onbewuste incompetentie. Accepteer dat je grenzen hebt en blijf investeren in je ontwikkeling. Zo kun je groeien als professional en als mens.
Veelgestelde vragen
Kun je onbewust onbekwaam zijn voorkomen?
Onbewust onbekwaam zijn kun je niet helemaal voorkomen, omdat het een natuurlijk onderdeel is van het leerproces. Wat je wel kunt doen is ervoor zorgen dat je niet in deze fase blijft steken. Door regelmatig kritisch naar jezelf te kijken en open te staan voor feedback, kun je groeien.
Hoe herken je onbewust onbekwaam zijn bij anderen?
Onbewust onbekwame mensen overschatten zichzelf en zien niet in wat ze nog moeten leren. Ze zijn zelfverzekerd maar maken veel fouten. Feedback nemen ze niet goed op. Ze hebben de neiging zich te verdedigen in plaats van te leren.
Hoe kom je van onbewust naar bewust onbekwaam?
Allereerst moet je inzien dat je iets niet goed kunt. Vervolgens is het zaak om kritisch naar jezelf te kijken, open te staan voor feedback en te reflecteren op je sterke en zwakke punten. Zo kweek je zelfbewustzijn en inzicht in je leerpunten.
Wat gebeurt er als je onbewust onbekwaam blijft?
Als je onbewust onbekwaam blijft, maak je geen vooruitgang. Je zult steeds dezelfde fouten blijven maken zonder het door te hebben. Dit kan leiden tot een gebrek aan professionaliteit, frustraties en conflicten met collega’s.
Hoe doorbreek je onbewuste incompetentie in teams?
Creëer een open cultuur waarin reflectie, feedback en leren centraal staan. Organiseer trainingen, coaching en intervisie. Bespreek als team wat jullie sterke en zwakke punten zijn. Zo kun je elkaar helpen om te blijven groeien.
Referenties en studies
- Brown, P.C., Roediger, H.L. & McDaniel, M.A. (2014). Make it stick. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Howell, W.S. (1982). The empathic communicator. University of Minnesota: Wadsworth Publishing Company.
- Lombardo, M.M. & Eichinger, R.W. (2000). The career architect development planner. Minneapolis: Lominger.
- Rasmussen, P. (2022). The Dunning-Kruger Effect: How You’re Probably Smarter Than You Think. www.scienceabc.com
