Waarom slaan onze immuunsystemen plotseling op hol?
“De meest voorkomende voedselallergie bij volwassenen is voor schaaldieren. Weinig kinderen hebben problemen met krabben, garnalen en mosselen”. – Rey Lopez
Tegenwoordig is de obsessie met voedselallergieën een soort achtergrondgeluid, een constante brom aan de rand van ons bewustzijn.
Zuivelvrije, tarwevrije en sojavrije iconen sieren restaurantmenu’s. Labels besteden meer ruimte aan het opsommen van wat ze niet bevatten – noten, pinda’s, natuurlijke witte pistachenoten – dan aan wat ze wel bevatten. Een hele industrie produceert veilige muffins voor in de klas, zonder mogelijke irriterende stoffen.
We stonden er nooit bij stil hoe vreemd dit allemaal is, totdat lezer Scott Ross uit Derwood, Md., net ten noorden van Rockville, vroeg wie het meest vatbaar is voor voedselallergieën. Overal waar we keken, vonden we gegevens die moeilijk te verklaren waren.
Voedselallergieën zijn in opkomst
Bij kinderen zijn ze tussen 2000 en 2018 verdubbeld, volgens onze analyse van het National Health Interview Survey van de Centers for Disease Control and Prevention, en ze zijn waarschijnlijk verder gestegen in de jaren daarna. We hebben geen vergelijkbare gegevens voor volwassenen, hoewel ander onderzoek de trend lijkt te bevestigen.
Jongens en meisjes hebben evenveel kans op voedselallergieën, maar naarmate ze ouder worden, worden voedselallergieën bij vrouwen veel vaker voorkomend, vooral op middelbare leeftijd. Deze genderkloof wordt wereldwijd waargenomen en lijkt het grootst te zijn bij allergische reacties die netelroos of migraine veroorzaken, volgens een analyse uit 2017 in het World Allergy Organization Journal. Vrouwen zijn vaker allergisch voor fruit en bessen, terwijl mannen vaker pinda-allergieën hebben.
Dit zijn allemaal zelfgerapporteerde (of door ouders gerapporteerde) gegevens: we weten niet hoeveel van deze mensen die zeggen dat ze allergieën hebben, dat ook daadwerkelijk hebben. We zijn meer dan 3 procentpunten meer geneigd om een allergie te melden (9,4 procent in 2021) dan om te melden dat we een professionele diagnose hebben gekregen (6,2 procent). Dat betekent dat ongeveer een derde van ons die zegt dat we allergieën hebben, deze niet daadwerkelijk door een arts heeft laten bevestigen.
Op zoek naar diepgaandere gegevens vonden we een reeks analyses gepubliceerd door het Center for Food Allergy and Asthma Research van de Northwestern University. Gebaseerd op een enquête onder bijna 80.000 mensen in meer dan 50.000 Amerikaanse huishoudens in 2015 en 2016, gaat deze data veel verder dan de federale overheid in de VS kon – en roept nog meer vragen op over de vreemde wereld van voedselallergieën.
Om te beginnen worden de meeste voedselallergieën gediagnosticeerd bij jongere mensen en nemen ze af op volwassen leeftijd. Een extreem voorbeeld is koemelk: peuters zijn veel meer geneigd om allergisch te zijn voor zuivelproducten van koeien dan hun oudere buren.
Schaaldieren staan aan het andere uiteinde van het spectrum: volwassenen zijn allergisch voor krabben, garnalen en mosselen ongeveer twee keer zo vaak als kinderen. Schaaldieren zijn ook de meest voorkomende allergie bij volwassenen, gevolgd door melk, pinda’s en noten zoals amandelen en walnoten.
Andere opmerkelijke bevindingen: allergieën komen vaker voor bij gezinnen met een laag inkomen dan bij gezinnen met een hoog inkomen. Zwarte Amerikanen hebben vaker voedselallergieën dan hun witte collega’s, met als enige uitzondering tarweallergie, die het meest voorkomt bij witte mensen. (Wat wij een tarweallergie noemen, lijkt op andere voedselallergieën en mag niet worden verward met coeliakie, een auto-immuunziekte, of andere glutenintolerantie.)
Dus een reden waarom vrouwen meer allergieën hebben, is dat ze agressievere immuunsystemen hebben, vooral tijdens de vruchtbare jaren. Zoals Warren opmerkt, zou die hypervigilantie logisch kunnen zijn vanuit een evolutionair perspectief: mensen en andere dieren hebben meer kans om hun genen door te geven als ze infecties agressief vermijden op het
moment dat die pathogene indringers hun nakomelingen zouden kunnen infecteren of hun vermogen om ze te dragen of voor ze te zorgen zouden kunnen beperken.
Maar waarom richt het histamine kanon zich soms op onschadelijke sesamzaadjes of sojabonen? Ongeacht het geslacht, zegt Warren, begint het in de huid.
We vereenvoudigen hier een beetje, maar het immuunsysteem van een baby volgt een eenvoudige vuistregel: als een eiwit via de mond binnenkomt, is het waarschijnlijk een nuttige voedingsstof. Maar als het via de huid binnenkomt, is het waarschijnlijk een gevaarlijke parasiet. Alles wat de huid ontsteekt, of het gemakkelijker maakt voor vreemde stoffen om binnen te komen, kan een ontspoord immuunrespons waarschijnlijker maken.
Daarom is een baby met eczeem, een ontstekingshuidaandoening, vijf keer meer geneigd om een voedselallergie te ontwikkelen dan haar vrienden zonder de aandoening. Een opmerkelijke studie uit Australië toont aan dat hoe ernstiger het eczeem, hoe waarschijnlijker een baby is om een voedselallergie te ontwikkelen, waarbij ongeveer de helft van de kinderen met de vroegste en ernstigste eczeemgevallen dergelijke allergieën ontwikkelt.
Dat helpt ook om uit te leggen waarom schaaldieren zo’n veel voorkomende allergie is die op volwassen leeftijd begint. Allergieën komen vaak in groepen voor; als je allergisch bent voor pinda’s, heb je meer kans om allergisch te zijn voor noten zoals cashewnoten en walnoten. Schaaldieren zoals garnalen en rivierkreeften lijken biologisch gezien op een andere nog veel voorkomende arthropodenallergeen: huisstofmijten.
“Als je een garnaal en een huisstofmijt gezicht aan gezicht zet, lijken ze behoorlijk op elkaar,” zei Warren. Hun spieren zijn gemaakt van dezelfde eiwitten, en zodra je immuunsysteem begint te reageren op de mijten, zou het in garnalen dezelfde, vermoedelijk gevaarlijke, verbinding kunnen detecteren.
Huisstofmijt
Huisstofmijten (en hun uitwerpselen) zijn ongewoon waarschijnlijk om allergische reacties te veroorzaken, en ze bestoken ons constant – veel vaker dan onze ingewanden waarschijnlijk worden getrakteerd op kreeft uit Maine of jumbo garnalen – waardoor onze lichamen veel kansen krijgen om geleedpotigen als een bedreiging te beschouwen. Onderzoek naar allergieën die op volwassen leeftijd beginnen, blijft schaars – ze zijn zeldzaam genoeg dat je tienduizenden gezonde volwassenen zou moeten volgen om een grote genoeg subgroep te krijgen die een bepaalde allergie zou ontwikkelen – maar het lijkt redelijk om aan te nemen dat blootstelling aan huisstofmijten op volwassen leeftijd je lichaam kan misleiden om te denken dat schaaldieren gevaarlijk zijn.
Een reden waarom zwarte kinderen hogere percentages voedselallergieën hebben, is dat ze ongeveer twee keer zo waarschijnlijk reageren op huisstofmijt- en kakkerlakallergenen als hun witte vrienden, volgens een andere analyse door Warren, zijn baas Ruchi Gupta bij het Center for Food Allergy and Asthma Research, en verschillende medewerkers. Vermoedelijk hebben ongelijkheden in de Amerikaanse huisvesting ertoe geleid dat die kinderen meer aan die allergenen werden blootgesteld, waardoor een gevoeligheid ontstond die je risico op het ontwikkelen van een schaaldierallergie verdrievoudigt.
Dus waarom zijn onze immuunsystemen plotseling op hol geslagen? Eén theorie merkt op dat we (meestal) haakwormen hebben uitgeroeid in de jaren 80 in de Verenigde Staten. En rondwormen. En lintwormen. Alle klassieke parasieten zijn grotendeels verdwenen. Zonder die daadwerkelijke bedreigingen schakelt ons immuunsysteem over naar de grootst mogelijke dreiging aan de horizon. Wat tegenwoordig cashewboter of Camembert zou kunnen zijn.
“Het zoekt naar dingen om te doen en het blijft bezig,” zei Warren. “Maar het is vooral druk met onzinnige dingen zoals reageren op walnoten en berkenpollen.”
Haakwormen
Enige steun voor deze theorie komt van anekdotes van experts die zichzelf hebben geïnfecteerd met haakwormen om hun overactieve immuunsystemen af te leiden. Hoewel deze methode enig succes behaalde bij het beteugelen van hardnekkige allergieën en andere aandoeningen, lijkt het onwaarschijnlijk dat we binnenkort een grootschalig experiment zullen zien dat gezonde Amerikanen willekeurig met haakwormen infecteert. Toch helpt deze zogenaamde hygiënehypothese te verklaren waarom allergieën in opkomst zijn: toen ze wijdverspreider waren, hielden haakwormen en hun vrienden waarschijnlijk onze meest agressieve neigingen van ons immuunsysteem in toom.
Maar dat is niet de enige verklaring voor de huidige allergie-epidemie. Een andere is dat we onze kinderen te veel beschermen. Die praktijk werd tragisch verergerd door de American Academy of Pediatrics, die, gealarmeerd door stijgende voedselallergieën, ouders in 2000 adviseerde om kinderen niet bloot te stellen aan pinda’s of pindaproducten tot de leeftijd van 3 jaar. Dat is veel te laat om de meeste voedselallergieën door blootstelling te voorkomen.
In tegenstelling tot het advies van een paar decennia geleden, zouden ouders er goed aan doen om hun peuters kennis te laten maken met pindakaas – hoewel misschien niet met palletladingen tegelijk. (Foto door Joe Buglewicz voor The Washington Post)
“Dat leidde tot deze hele epidemie van mensen die hun kinderen de allergenen niet vroeg gaven, wat waarschijnlijk heeft bijgedragen aan de toename van allergieën, omdat je het immuunsysteem niet de kans geeft om te trainen wanneer het het beste in staat is om te leren,” zei Warren.
Die richtlijnen zijn nu omgekeerd. Het National Institute of Allergy and Infectious Diseases beval in 2017 aan dat kinderen al vanaf 4 maanden worden blootgesteld aan pinda’s – vooral als ze eczeem hebben. Het nieuwe advies was gebaseerd op een baanbrekende studie uit het Verenigd Koninkrijk die aantoonde dat vroege blootstelling leidde tot een enorme daling van het aantal allergieën.
Geraadpleegde bronnen:
