Het opgeblazen ego dat gepaard gaat met succes – het hogere salaris, het mooiere kantoor, de gemakkelijke grappen en lachers – laat ons vaak geloven dat we het eeuwige antwoord hebben gevonden op het zijn van een leider. Maar de realiteit is anders. Een opgeblazen ego maakt ons vatbaar voor manipulatie.
Op zijn eerste dag als CEO van de Carlsberg Groep, een wereldwijde brouwerij en drankenonderneming, kreeg Cees ‘t Hart een sleutelkaart van zijn assistent. Deze kaart blokkeerde alle andere verdiepingen voor de lift, zodat hij rechtstreeks naar zijn kantoor op de 20e verdieping kon gaan. Vanuit zijn kantoor, met zijn grote ramen, had hij een prachtig uitzicht over Kopenhagen. Dit waren de voordelen van zijn nieuwe positie, die spraken van zijn macht en belangrijkheid binnen het bedrijf.
Cees bracht de volgende twee maanden door met het wennen aan zijn nieuwe verantwoordelijkheden. Maar gedurende die twee maanden merkte hij op dat hij gedurende de dag heel weinig mensen zag. Omdat de lift niet stopte op andere verdiepingen en slechts een selecte groep executives op de 20e verdieping werkte, had hij zelden interactie met andere Carlsberg medewerkers. Cees besloot om zijn kantoor op de 20e verdieping te verruilen voor een leeg bureau in een open kantoorindeling op een lagere verdieping.
Toen hem werd gevraagd naar de veranderingen, legde Cees uit: “Als ik geen mensen ontmoet, kan ik niet te weten komen wat ze denken. En als ik geen voeling heb met de organisatie, kan ik niet effectief leiden.”
Insulariteit is het kenmerk van een eiland dat geïsoleerd is van andere landen of gebieden. Het betekent ook dat de bevolking van het eiland vaak hun eigen cultuur, gewoontes en tradities hebben ontwikkeld die verschillen van die van andere landen of gebieden.
Dit verhaal is een goed voorbeeld van hoe een leider actief heeft gewerkt om het risico van insulariteit bij het bekleden van hoge functies te vermijden. En dit risico is een echt probleem voor senior leiders. Kort gezegd, hoe hoger leiders stijgen in de hiërarchie, des te groter is het risico dat hun ego opgeblazen raakt. En hoe groter hun ego wordt, des te groter is het risico dat ze geïsoleerd raken, de band met hun collega’s, de cultuur en uiteindelijk hun klanten verliezen. Laten we deze dynamiek stap voor stap analyseren.
Naarmate we in de hiërarchie stijgen, krijgen we meer macht. En daarmee is de kans groter dat mensen ons willen behagen door meer aandachtig te luisteren, meer akkoord te gaan en te lachen om onze grappen. Dit streelt ons ego. En wanneer het ego gestreeld wordt, groeit het. David Owen, de voormalige Britse minister van Buitenlandse Zaken en neuroloog, en Jonathan Davidson, hoogleraar psychiatrie en gedragswetenschappen aan de Duke University, noemen dit het “hubris-syndroom”, dat ze definiëren als een “stoornis van het bezitten van macht, met name macht die gepaard is gegaan met overweldigend succes en die jarenlang wordt vastgehouden”.
Een ongecontroleerd ego kan ons perspectief verstoren of onze waarden verdraaien. In de woorden van Jennifer Woo, CEO en voorzitter van The Lane Crawford Joyce Group, de grootste luxe retailer van Azië, is “het beheersen van de hunkering van ons ego naar rijkdom, roem en invloed de belangrijkste verantwoordelijkheid van elke leider.” Wanneer we gevangen zitten in de greep van het ego, dat snakt naar meer macht, verliezen we de controle. Ego maakt ons vatbaar voor manipulatie; het vernauwt ons gezichtsveld en corrumpeert ons gedrag, waardoor we vaak handelen tegen onze waarden in.
Ons ego is als een doelwit dat we met ons meedragen. En net als elk doelwit, hoe groter het is, hoe kwetsbaarder het is om geraakt te worden. Op deze manier maakt een opgeblazen ego het anderen gemakkelijker om misbruik van ons te maken. Omdat ons ego verlangt naar positieve aandacht, kunnen we vatbaar zijn voor manipulatie. Het maakt ons voorspelbaar. Wanneer mensen dit weten, kunnen ze inspelen op ons ego. Wanneer we slachtoffer worden van onze eigen behoefte om gezien te worden als geweldig, laten we ons leiden tot het nemen van beslissingen die schadelijk kunnen zijn voor onszelf, onze mensen en onze organisatie.
Een opgeblazen ego corrumpeert ook ons gedrag.
Wanneer we geloven dat we de enige architecten van ons succes zijn, worden we vaak onbeleefder, egoïstischer en meer geneigd anderen te onderbreken. Dit is vooral waar als we te maken hebben met tegenslagen en kritiek. Op deze manier voorkomt een opgeblazen ego dat we leren van onze fouten en creëert het een verdedigingsmuur die het moeilijk maakt om de waardevolle lessen te waarderen die we uit mislukkingen halen.
Ten slotte vernauwt een opgeblazen ego ons gezichtsveld. Het ego zoekt altijd naar informatie die bevestigt wat het wil geloven. Met andere woorden, een groot ego zorgt ervoor dat we een sterke bevestigingsbias hebben. Hierdoor verliezen we perspectief en belanden we in een leiderschapsbubbel waarin we alleen zien en horen wat we willen. Als gevolg hiervan raken we het contact kwijt met de mensen die we leiden, de cultuur waar we deel van uitmaken, en uiteindelijk onze klanten en belanghebbenden.
Loskomen van een overdreven beschermend of opgeblazen ego en het vermijden van de leiderschapsbubbel is een belangrijke en uitdagende taak. Het vereist onzelfzuchtigheid, reflectie en moed. Hier zijn een paar tips die je zullen helpen:
- Overweeg de voordelen en privileges die je worden aangeboden in je functie. Sommige ervan stellen je in staat om je werk effectief te doen. Dat is geweldig. Maar sommige zijn gewoon extraatjes om je status, macht en uiteindelijk je ego te bevorderen. Overweeg welke privileges je kunt loslaten. Het kan bijvoorbeeld de gereserveerde parkeerplek zijn of, zoals in het geval van Cees ‘t Hart, een speciale pas voor de lift.
- Ondersteun, ontwikkel en werk samen met mensen die je ego niet strelen. Werk samen met slimme mensen die het zelfvertrouwen hebben om zich uit te spreken.
- Nederigheid en dankbaarheid zijn de hoekstenen van onzelfzuchtigheid. Neem elke dag even de tijd om te reflecteren op alle mensen die hebben bijgedragen aan jouw succes op die dag. Dit helpt je om een natuurlijk gevoel van nederigheid te ontwikkelen door te zien hoe je niet de enige oorzaak bent van je succes. En beëindig de reflectie door actief een boodschap van dankbaarheid naar die mensen te sturen.
Het opgeblazen ego dat gepaard gaat met succes – het hogere salaris, het mooiere kantoor, de gemakkelijke lachers – laat ons vaak geloven dat we het eeuwige antwoord hebben gevonden op het zijn van een leider. Maar de realiteit is anders. Leiderschap gaat over mensen, en mensen veranderen elke dag. Als we geloven dat we de universele sleutel hebben gevonden om mensen te leiden, zijn we die sleutel juist kwijtgeraakt. Als we ons ego laten bepalen wat we zien, horen en geloven, hebben we ons toekomstig succes laten schaden door ons verleden succes.
Geraadpleegde bronnen:
