Vandaag gaan we het hebben over waarom relatietherapie een enorme uitdaging kan zijn voor mannen. Dit kan wat verwarrend klinken, aangezien ik zelf een man ben én een psychiater die psychotherapie verzorgt voor mannen. Waarom denk ik dan dat therapie moeilijk kan zijn voor mannen?
In mijn rol als psychiater ben ik tot de overtuiging gekomen dat er systemische vooroordelen bestaan die het voor mannen bemoeilijken om deel te nemen aan relatietherapie.
Vandaag gaan we een beetje dieper in op deze systemische factoren en bespreken hoe we ze kunnen begrijpen. Ook delen we manieren waarop we sommige van deze obstakels kunnen overwinnen en stappen kunnen zetten richting een betere emotionele gezondheid.
De Geschiedenis van Psychotherapie en Gender
Om de huidige status van praattherapie als de gouden standaard voor de behandeling van geestesziekten te begrijpen, moeten we teruggaan naar het ontstaan van dit idee.
Het is cruciaal om te realiseren dat gedurende de geschiedenis van psychotherapie voornamelijk vrouwen de meerderheid van de patiënten vormden.
Tegenwoordig volgt ongeveer 60 tot 70 procent van degenen die psychotherapie ondergaan vrouwen. Bovendien bestaat het merendeel van de therapeuten in de huidige tijd uit vrouwen, ongeveer 60 tot 70 procent.
In de beginjaren van de psychiatrie en psychotherapie waren degenen die we behandelden voornamelijk vrouwen.
Dus als ik als arts naar mijn patiënten kijk en ik merk dat praten over gevoelens de meest effectieve benadering lijkt, baseer ik dat op het feit dat dit de meest succesvolle aanpak is, gemiddeld genomen.
Echter, het is belangrijk om te erkennen dat zeven van die tien patiënten vrouwen zijn. Het kan zijn dat praattherapie of het bespreken van emoties het meest effectief is voor vrouwen.
Dit benadruk ik niet alleen, maar het wordt ook onderstreept door de richtlijnen van de American Psychological Association voor het werken met jongens en mannen, die wijzen op een systemische vooroordeel in de manier waarop we mannen en vrouwen diagnosticeren.
Systemische Vooroordelen in Diagnoses
Veel van de diagnoses die vaak bij vrouwen worden gesteld, zoals depressie en angst – (interessant genoeg hebben vrouwen ongeveer twee tot drie keer zoveel kans op het ontvangen van deze diagnoses) – zijn sterk gerelateerd aan emoties en het vermogen om deze emoties te uiten.
Bijvoorbeeld, bij een ernstige depressieve stoornis hoort het ervaren van verdriet wanneer men depressief is.
Dit lijkt logisch en het is opvallend dat veel mannen daarentegen worden gediagnosticeerd met wat we externaliserende stoornissen noemen, zoals verslavingen, sociopathie of antisociale persoonlijkheidsstoornis. Deze stoornissen zijn gerelateerd aan gedragingen en acties.
Dit brengt ons bij een cruciaal inzicht: als mannen emoties ervaren, neigen ze ernaar actie te ondernemen in plaats van erover te praten of het te verwoorden.
Wanneer we dieper ingaan op hoe mannen omgaan met hun emoties, wordt dit duidelijk bevestigd. Voor veel mannen wordt emotie gezien als een probleem dat opgelost moet worden, eerder dan als een onderwerp om over te praten. Dit is een essentieel inzicht, nietwaar?
De Mannelijke Benadering van Emoties
Laten we eens denken aan situaties zoals pesten op het schoolplein, waar je je schaamt en mensen je uitlachen vanwege je gewicht en je zelfs slaan. Dat is niet iets waar je gemakkelijk over praat.
In feite, als je huilt bij je moeder of bij de leraar, krijg je vaak een negatieve reactie. Hieruit leren we dat het uiten van problemen en praten met mensen een reden is voor straf. Als je een man bent, leer je in plaats daarvan het probleem zelf op te lossen.
Dus als kinderen me pesten als kind vanwege mijn gewicht, moet ik afvallen, fit worden, vechtsporten leren en de volgende keer dat ze iets zeggen, zal ik ze laten zien wie de baas is. Kortom, als je erover nadenkt, is de mannelijke benadering om actie te ondernemen en de omstandigheden die deze interne gevoelens van schaamte veroorzaken te veranderen.
Als ik me schaam omdat ik geen baan heb en geen geld, wat moet ik dan doen? Moet ik naar mijn moeder gaan en huilen dat ik geen baan heb of geen geld? Moet ik tegen mijn vriendin huilen dat ik altijd blut ben?
Nee, als je een man bent, leer je je schamen, opstaan, een baan vinden en geld beginnen te verdienen. Als een man zich slecht voelt, is de les die hij geleerd heeft, dat hij het externe probleem moet oplossen. Dit komt ook tot uiting in de terughoudendheid van mannen om deel te nemen aan relatietherapie.
Mannen en Relatietherapie
Vaak, wanneer je in een relatie zit, en ik ga uit van een heteronormatieve relatie, en je vrouw of vriendin zegt: “Hey, ik denk dat we een therapeut moeten zoeken”, zijn mannen vaak terughoudend. Als we kijken naar het onderzoek waarom mannen terughoudend zijn, ontdekken we dat het niet is omdat ze hun hoofd in het zand steken of een probleem ontwijken. In werkelijkheid voelen mannen zich overweldigd in therapie.
Ze hebben het gevoel dat wanneer ze naar een relatietherapeut gaan, hun partner veel beter is in het begrijpen en verwoorden van hun gevoelens, dat zij hun case beter kunnen presenteren dan zijzelf. Wanneer de therapeut met hen probeert te praten, zeggen ze vaak “ik weet het niet” of “Daar ben niet zeker van”.
Ze weten niet hoe ze moeten omgaan met iemand die van hen verwacht te basketballen terwijl ze niet weten hoe ze moeten dribbelen. Dus wat mannen eigenlijk ervaren in relatietherapie is, dat ze niet weten hoe ze effectief kunnen communiceren op een manier die 100% begrepen gaat worden door vrouwen.
De Fysieke Component van Emotionele Gezondheid
Een belangrijk aspect dat we moeten overwegen als het gaat om emotionele gezondheid bij mannen, is de sterke fysieke component die hiermee gepaard gaat.
Zelfs wanneer ik met een man praat over een situatie waarin hij gedumpt is en ik vraag hoe hij zich voelt, kan hij moeite hebben om te zeggen dat hij zich niet geliefd voelt of vol angst zit, zich zorgen maakt dat hij misschien geen partner kan vinden.
In plaats daarvan zou hij kunnen zeggen dat het voelde alsof zijn hart uit zijn borst werd gerukt, alsof hij in zijn kern was geraakt.
Dit is de taal die mannen vaak gebruiken om hun emotionele ervaring te beschrijven. Als mannen deze uitspraken horen, begrijpen ze meteen van elkaar wat er bedoeld wordt. We zijn gewend om onze emoties op een fysieke manier te uiten.
Een ander aspect is wanneer je met mannen praat over onderlinge ondersteuning en je vraagt: “Stel dat je gedumpt wordt, wat moet je dan als eerste doen?” Dan luidt het antwoord vaak: “Hit the gym, buddy!”
We geloven dat dit verband houdt met zelfvertrouwen. We gaan ervan uit dat als je begint met trainen, sterker wordt en naar jezelf kijkt in de spiegel denkt: “Ik voel me goed.”
Echter, we erkennen niet altijd dat er wellicht een fysiologisch aspect is dat ons humeur kan verbeteren. Een van de grootste fouten die we hebben gemaakt in het veld van de psychotherapie is dat we de geest hebben gescheiden van het lichaam.
Moderne wetenschap toont aan dat angst niet slechts een emotie is die zich beperkt tot onze gedachten. Emoties hebben fysieke gevolgen. Angst kan bijvoorbeeld diarree veroorzaken en de toestand van de darmen negatief beïnvloeden.
Angst activeert ons sympathische zenuwstelsel en beïnvloedt de bloedstroom in ons lichaam, waarbij het naar sommige delen toeneemt en naar andere afneemt. Daarom begrijpen we nu dat emoties ook een sterk fysiologisch aspect hebben.
Waarom is het dan, als samenleving, dat we zijn overgestapt op een benadering waarbij we alleen over onze emoties praten in plaats van ook fysieke acties te ondernemen? In mijn ervaring met veel mannen, heb ik opgemerkt dat deze fysieke component veel belangrijker kan zijn dan het verbale aspect, althans in vergelijking met de vrouwen waarmee ik heb gewerkt.
De Kracht van Hugs in Mannentherapie
Laten we eens kijken naar het uiten van positieve genegenheid door middel van het uiten van negatieve emoties. Als we van iemand houden en trots op een van onze vrienden zijn, zeggen we dat niet rechtstreeks tegen hen, toch?
In plaats daarvan plagen we hen een beetje. Als een vriend na een moeilijke breuk een tijdje alleen is en begint te daten met iemand anders, voel ik me trots en blij voor hem.
Maar ik zeg niet: “Hey, vriend, ik ben echt trots op je en ik ben blij dat je iemand hebt gevonden die de geweldige eigenschappen in je ziet die ik zie. Ik ben blij dat je iemand hebt gevonden die je behandelt zoals ik denk dat je verdient behandeld te worden, iemand die van je houdt om wie je bent, net zoals ik van je hou om wie je bent.”
In de menselijke geschiedenis geloof ik niet dat deze woorden ooit door een enkele man zijn uitgesproken. Dat is niet hoe we praten. Wat zeggen we dan wel? We zeggen: “Brah, GG Noob, je bent ingepakt. Ik denk niet dat we je ooit nog zullen zien.” En we lachen erom terwijl we het zeggen.
We zijn niet zoals: “Waarom stuur je me niet meer berichtjes? Ik zie dat je me geen berichtjes meer stuurt. Ik voel me gekwetst.” In plaats daarvan doen we alsof we deze vent beledigen. We noemen hem ‘ingepakt’ en een watje en we zeggen al deze negatieve dingen.
Tegelijkertijd uiten we waardering en lachen we naar hem. Mannen uiten hun genegenheid vaak op deze negatieve, plagerige manier als we ons goed voelen over iets. We zeggen het niet direct, want dat is ons niet geleerd.
Dit is echter niet hoe psychotherapie werkt
Als dit mijn gebruikelijke manier van communiceren is, ga ik naar mijn therapeut en mijn therapeut is trots op me. Ze zeggen niet: “Hé, sukkel, je hebt een baan. Je bent waardeloos.
Ik denk dat je niet meer naar therapie moet komen, want je hebt al dit werk te doen.” Dat is niet wat je therapeut zegt. In feite zijn we getraind om het tegenovergestelde te zeggen. De manier waarop we in therapie moeten spreken, is inderdaad anders.
We moeten niet te veel spreken, niet proberen de problemen op te lossen, maar gewoon zitten en luisteren en de persoon veel vragen stellen waarop ze vaak “ik weet het niet” zullen zeggen. “Hoe voelt dat voor je? Hoe ga je daar mee om?” “Ik weet het niet.” “En hoe voelt dat?” “Ik weet het niet.”
Als je een man bent en je gaat naar therapie, voel je je soms ongemakkelijk omdat ze je deze vragen stellen en verwachten dat je precies weet wat je voelt, maar dat weet je niet altijd. Dit komt door hoe we zijn opgevoed in het uiten van emoties.
Emotionele Uitingen bij Mannen
Een belangrijk aspect om te overwegen in het kader van emotionele gezondheid is dat mannen vaak op een heel fysieke manier met hun emoties omgaan.
Wanneer ik een man vraag: “Je bent gedumpt, vertel me hoe je je voelt”, zal hij wellicht niet zeggen: “Ik voel me niet geliefd, ik ben bang dat ik geen partner kan vinden, en ik maak me zorgen dat er iets fundamenteel mis is waardoor ik gedoemd ben tot eenzaamheid.”
Dat is niet de taal die mannen gewoonlijk gebruiken om hun emoties uit te drukken. Wat mannen vaak zeggen is dat het voelde alsof hun hart uit hun borst werd gerukt, alsof er op hun gevoelige plekken werd getrapt. Als een man dit zegt, begrijpen andere mannen meteen wat hij bedoelt.
We kunnen ons verplaatsen in een situatie waarin het voelt alsof niet alleen je hart uit je borstkas is gerukt, maar er ook een trap is gegeven waar dat het meeste pijn doet. Zo communiceren mannen, met een sterke nadruk op fysieke sensaties.
Een ander aspect is wanneer je met mannen spreekt over onderlinge ondersteuning en je vraagt: “Stel dat je gedumpt wordt, wat moet je als eerste doen?” Dan is het antwoord vaak: “Naar de sportschool gaan, man!” Hierbij gaan we ervan uit dat dit verband houdt met zelfvertrouwen.
We denken dat als je begint te trainen, spieren kweekt en naar jezelf kijkt in de spiegel denkt: “Ik ben zo aantrekkelijk,” maar we realiseren ons vaak niet dat er wellicht ook een fysiologisch aspect is waardoor je humeur verbetert.
Een van de grootste fouten die we hebben gemaakt in het veld van de psychotherapie is dat we de geest hebben losgekoppeld van het lichaam. Als we naar de moderne wetenschap kijken, begrijpen we dat angst niet slechts een emotie is die zich beperkt tot onze gedachten.
Emoties hebben fysieke gevolgen
Angst kan bijvoorbeeld diarree veroorzaken en de peristaltiek van de darmen beïnvloeden. Angst activeert het sympathische zenuwstelsel en beïnvloedt de bloedstroom in ons lichaam, waarbij het naar sommige delen toeneemt en naar andere afneemt. Dus we weten nu dat emoties eigenlijk heel fysiologisch van aard zijn.
Waarom is het dan, als samenleving, dat we zijn overgestapt op een benadering waarbij we alleen over onze emoties praten in plaats van ook fysieke acties te ondernemen? Veel van de mannen waarmee ik heb gewerkt, heb ik opgemerkt dat deze fysieke component veel belangrijker kan zijn dan het verbale aspect, althans in vergelijking met de vrouwen waarmee ik heb gewerkt.
De Toekomst van Mannen en Therapie
Hoe vertaalt dit zich naar jou als man? Ik begrijp dat dit wellicht vreemd klinkt, maar ik zou eigenlijk aanbevelen om psychotherapie te overwegen als je op de een of andere manier worstelt.
Dit klinkt misschien tegenstrijdig gezien het systemische vooroordeel waar we mee te maken hebben. Ja, dat klopt, maar psychotherapie is nog steeds de meest evidence-based behandeling die we hebben voor geestesziekten.
Bron YouTube video
